1^η ΕΝΟΤΗΤΑ

Από τον τόπο μου σ’ όλη την Ελλάδα

ΣΕΛ.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

7 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

10-14

A. Εισαγωγικά κείμενα

1. Τα κείμενα της ενότητας μπορούν να   αξιοποιηθούν κατ’ οικονομία από το διδάσκοντα.

2. Η παράλειψη του υποκειμένου [B1]   και η συμφωνία υποκειμένου – ρήματος [Β2] μπορούν να διδαχτούν περιληπτικά,   εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός.

3. Ως προς τα αχώριστα μόρια [Γ]:

• Να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τη Γραμματική οι λέξεις που αρχίζουν με   αχώριστα μόρια-προθήματα θεωρούνται σύνθετες και όχι παράγωγες και ότι στην περίπτωση   αυτή το μόριο είναι το α΄ συνθετικό.
• Πρέπει να διευκρινιστεί όμως στους μαθητές ότι σύμφωνα με ορισμένες   γραμματικές οι λέξεις που αρχίζουν με αχώριστο μόριο κατατάσσονται στις παράγωγες   λέξεις.
• O πίνακας της σ. 18 να συμπληρωθεί με τα λόγια αχώριστα μόρια ανα-, απο-, κατα-, προσ-.
• Εφόσον υλοποιηθούν η άσκηση 2 της σ. 24 [Ε] του εγχειριδίου και οι   ασκήσεις 1, 1α της σ. 12 και 1γ των σ. 12-13 του Τετραδίου Εργασιών, να   προσαρμοστεί η διατύπωσή τους σύμφωνα με την ισχύουσα Γραμματική.
• Γενικότερα, συνιστάται να προσαρμοστεί στο σύνολο του εγχειριδίου και   του συναφούς Τετραδίου Εργασιών η διδασκαλία των αχώριστων μορίων σύμφωνα με   την ισχύουσα γραμματική.

4. Η διδασκαλία των τρόπων ανάπτυξης   παραγράφου σκόπιμο είναι να συσχετιστεί με τη λειτουργία και την αξιοποίηση   τους στο πλαίσιο διαφορετικών κειμενικών ειδών.

5. Η υποενότητα «Άλλοι τρόποι   ανάπτυξης παραγράφου» [Δ2] μπορεί να διδαχτεί συνοπτικά, αν υπάρχει έλλειψη   χρόνου.

15

B. Το υποκείμενο

15 -16

Β1. Οι μορφές του υποκειμένου

16-17

B2. Συμφωνία υποκειμένου – ρήματος

17-19

Γ. Παραγωγή με αχώριστα μόρια

17

Δ. Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

19-20

Δ1. Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

21-23

Δ2. Άλλοι τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

24

Ε. Λεξιλόγιο ενότητας

25

ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου

25

Διαθεματική εργασία

2^η ΕΝΟΤΗΤΑ

Ζούμε με την οικογένεια

ΣΕΛ.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

28-31

Α. Εισαγωγικά κείμενα

1. Από τα κείμενα 1 έως 4 μπορούν να   επιλεγούν τα καταλληλότερα για τους σκοπούς της   διδασκαλίας.

2. Κατά τη διδασκαλία της   υποενότητας Β:

• να τονιστούν οι βασικές σημασίες των εγκλίσεων (οριστική: δηλώνει το   πραγματικό· υποτακτική: το ενδεχόμενο ή το επιθυμητό· προστακτική: την   προσταγή, την προτροπή ή την απαγόρευση).
• να γίνει αναφορά στους χρόνους στους οποίους εμφανίζεται κάθε έγκλιση,  
• να αναφερθεί στους μαθητές ότι το μη   συνοπτικό ποιόν ενέργειας ονομάζεται και εξακολουθητικό   και ότι το συνοπτικό ονομάζεται και στιγμιαίο.

3. H υποενότητα Γ2, «Η μορφή των συνθέτων: το συνδετικό φωνήεν», αν   υπάρχει έλλειψη χρόνου, μπορεί να διδαχτεί περιληπτικά.

4. Να δοθεί έμφαση στη σύνταξη περίληψης από πλαγιότιτλους [Δ]. Σκόπιμο   είναι να υπογραμμιστεί η χρησιμότητα της περίληψης σε διαφορετικά κειμενικά   είδη στα οποία αυτή ενσωματώνεται (π.χ. σε αναδιηγήσεις συμβάντων γενικά, σε   δημοσιογραφικά άρθρα κ.ά.)

32

Β. Εγκλίσεις – Χρόνοι

32-33

Β1. Εγκλίσεις στις ανεξάρτητες προτάσεις

33-36

Β2. Χρόνοι του ρήματος

37

Γ. Τα είδη των συνθέτων

37-38

Γ1. Τα είδη των συνθέτων

38

Γ2. Η μορφή των συνθέτων: το συνδετικό φωνήεν

39

Δ. Περίληψη κειμένου – Πλαγιότιτλοι

40

Ε. Λεξιλόγιο ενότητας

41

ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου

42

Διαθεματική εργασία

3^η ΕΝΟΤΗΤΑ

Φίλοι για πάντα

ΣΕΛ.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

44-47

Α. Εισαγωγικά κείμενα

1. Από τα εισαγωγικά κείμενα 1 έως 4   προτείνεται να διδαχτούν κατ’ επιλογήν, εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός,   δύο έως τρία.

2. Να υπογραμμιστεί ότι οι φωνές δεν   είναι φορείς σημασίας, σε αντίθεση με τις διαθέσεις (4^η ενότητα).

3. Για να αποκτήσουν εποπτεία των   ρηματικών κλίσεων, είναι σκόπιμο οι μαθητές να ανατρέξουν στη Γραμματική.

4. Προτείνεται να τονιστεί με τα   κατάλληλα παραδείγματα ότι το α΄ συνθετικό των λέξεων μπορεί να ανήκει σχεδόν   σε κάθε μέρος του λόγου.

48

Β. Ενεργητική και παθητική φωνή – Συζυγίες

48-49

Β1. Ενεργητική και παθητική φωνή

50-51

Β2. Συζυγίες

51-53

Γ. Το Α’ συνθετικό

54

Δ. Λεξιλόγιο

55

Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου

56

Διαθεματική εργασία

4^η ΕΝΟΤΗΤΑ

Το σχολείο στο χρόνο 

ΣΕΛ.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

58-61

Α. Εισαγωγικά κείμενα

1. Εφόσον υπάρχει χρονικός   περιορισμός, προτείνεται να διδαχτούν κατ’ επιλογήν ορισμένα μόνο από τα εισαγωγικά   κείμενα (1-4).

2. Στις διαθέσεις του ρήματος [Β1]   να δοθούν μερικά παραδείγματα μετατροπής της ενεργητικής σύνταξης σε   παθητική. Προτείνεται να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό αυτό και η άσκηση 2, σ.   35, του Τετραδίου Εργασιών.

3. Ο πίνακας της σ. 63 για τις   ρηματικές διαθέσεις μπορεί να μη διδαχτεί.

4. Προτείνεται να δοθεί έμφαση στις   μορφές του αντικειμένου και τη διάκριση μεταξύ άμεσου και έμμεσου   αντικειμένου [B3]. H διάκριση μονόπτωτα – δίπτωτα ρήματα μπορεί να διδαχτεί   συνοπτικά.

5. Τα φαινόμενα κοινωνικής συνοχής   προτείνεται να εξεταστούν και συγκριτικά σε παραδείγματα από διαφορετικά   κειμενικά είδη.

62

Β. Διαθέσεις του ρήματος – Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα   – Αντικείμενο

62-63

Β1. Διαθέσεις του ρήματος

64-65

Β2. Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα

65-68

Β3. Αντικείμενο – Mονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα

69

Γ. Συνοχή ευρύτερου κειμένου

70

Δ. Λεξιλόγιο

71

Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου

72

Διαθεματική εργασία

5^η ΕΝΟΤΗΤΑ

Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα 

ΣΕΛ.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

5 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

74-77

Α. Εισαγωγικά κείμενα

1. Να διδαχτούν κατ’ επιλογήν   ορισμένα από τα κείμενα 1 έως 4 και 6 έως 8.

2. Προτείνεται να περιγραφεί ο   σχηματισμός των παραθετικών των επιρρημάτων, συμπληρωματικά προς τα   αναφερόμενα στην υποενότητα B1, με αξιοποίηση και του σχετικού υλικού από το   εγχειρίδιο Γραμματικής.

3. Οι διάφοροι τρόποι εκφοράς του β΄   όρου σύγκρισης (σ. 80) μπορούν να αναφερθούν συνοπτικά αν υπάρχει έλλειψη   χρόνου.

4. Η επισήμανση «Το αρχικό -ο γίνεται -ω όταν οι λέξεις γίνονται β΄ συνθετικά ή παράγουν λέξεις με   αχώριστα μόρια», που περιλαμβάνεται στο «Μαθαίνω για το β΄ συνθετικό» (σ.   83), να προσαρμοστεί σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω (1^η   ενότητα) για τα αχώριστα μόρια.

5. Η διδασκαλία της περιγραφής και   της αφήγησης σκόπιμο είναι να εστιασθεί στα στοιχεία δομής και τις διαφορές   μεταξύ διαφορετικών κειμενικών ειδών που ανήκουν στον ένα ή στον άλλον από   αυτούς τους δύο κειμενικούς τύπους.

77

Β. Οι βαθμοί των επιθέτων – H σύγκριση

77-80

Β1. Οι βαθμοί των επιθέτων και των επιρρημάτων

80-81

Β2. Η σύγκριση

81-83

Γ. Β’ συνθετικό

83-84

Δ. Οργάνωση και συνοχή της περιγραφής και της αφήγησης

85

Ε. Λεξιλόγιο

86

ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου

86

Διαθεματική εργασία

6^η ΕΝΟΤΗΤΑ

Παρακολουθώ, ενημερώνομαι και ψυχαγωγούμαι   από διάφορες πηγές

ΣΕΛ.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

5 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

88-90

Α. Εισαγωγικά κείμενα

1. Προτείνεται να αξιοποιηθεί το   βιβλίο της Γραμματικής για την κλίση των αντωνυμιών.

2. H διδακτική προτεραιότητα   προτείνεται να δοθεί στους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών και   στον κειμενικό ρόλο των ισχυρών τύπων τους (έμφαση και αντιδιαστολή).

3. Σε ό,τι αφορά τα άλλα είδη   αντωνυμιών η διδασκαλία μπορεί να επικεντρωθεί κυρίως στους συντακτικούς τους   ρόλους.

90

Β. Οι αντωνυμίες

90-91

Β1. Οι αντωνυμίες

91-92

Β2. Οι προσωπικές αντωνυμίες

92-93

Β3. Οι άλλες αντωνυμίες

94-95

Γ. Ετυμολογικές οικογένειες λέξεων

95

Δ. Λεξιλόγιο

96-97

Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου

98

Διαθεματική εργασία